Kalendarium
1914
28 czerwca
W Sarajewie z rąk serbskiego zamachowca zginął austriacki następca tronu arcyksiążę Franciszek Ferdynand Habsburg.
28 lipca
Austro–Węgry wypowiedziały wojnę Serbii. Rozpoczęła się I wojna światowa. Do 12 sierpnia państwa tworzące dwa przeciwstawne sojusze militarne Trójporozumienie i Trójprzymierze, znalazły się w stanie wojny.
3 sierpnia
Stronnictwo Narodowo Demokratyczne i środowiska z nim związane za zgodą władz rosyjskich powołały Komitet Obywatelski m. Warszawy (potem Centralny Komitet Obywatelski), którego zadaniem było utrzymanie porządku i niesienie pomocy ofiarom wojny.
3 sierpnia
Z połączonych formacji ochotniczych Związku Strzeleckiego i Drużyn Strzeleckich Józef Piłsudski utworzył w Krakowie 1. Kompanię (nazywaną Kadrową). Oddział liczył 163 żołnierzy.
4 sierpnia
Wkraczające do Królestwa Polskiego wojsko niemieckie zbombardowało i spaliło Kalisz.
6 sierpnia
Z Krakowa do Królestwa polskiego wyruszyła Kompania Kadrowa Józefa Piłsudskiego. Akcja mająca na celu wywołanie powstania antyrosyjskiego zakończyła się niepowodzeniem.
14 sierpnia
Rosyjski wielki książę Mikołaj Mikołajewicz wydał odezwę do Polaków zapowiadającą zjednoczenie państwa polskiego pod berłem Romanowów i przyznanie Polakom praw politycznych i wyznaniowych.
16 sierpnia
W Krakowie powstał Naczelny Komitet Narodowy - "najwyższa instancja w zakresie organizacji zbrojnych sił polskich" - nastawiony na współpracę z Austro-Węgrami.
26-30 sierpnia
Dzięki zwycięstwu nad wojskami rosyjskimi pod Tannenbergiem (Grunwald) w Prusach Wschodnich Niemcy przejęli inicjatywę militarną na froncie wschodnim.
27 sierpnia
Za aprobatą władz austriackich Naczelny Komitet Narodowy podjął decyzję o utworzeniu Legionów Polskich.
6-9 września
Niemcy ponieśli klęskę nad rzeką Marną (Francja, na wschód od Paryża), co przesądziło o załamaniu się ofensywy niemieckiej na froncie zachodnim. Front zachodni ustabilizował się na linii od Kanału La Manche do granicy ze Szwajcarią.
22 października
Tajna organizacja wojskowa założona w sierpniu na terenie Królestwa Polskiego z inicjatywy Józefa Piłsudskiego przyjęła nazwę Polska Organizacja Wojskowa. Zajmowała się wywiadem i sabotażem oraz przygotowywała kadry dla przyszłego wojska polskiego.
29 października
Pod Mołotkowem (w okolicach Stanisławowa na Ukrainie) oddziały 2. i 3. pułku Legionów Polskich starły się z przeważającymi siłami Rosjan. Legiony straciły w walce 300 zabitych i 800 rannych. Bitwa zakończyła się odwrotem jednostek legionowych.
16-19 listopada
Pod Krzywopłotami (koło Olkusza) oddziały I Brygady Legionów stoczyły zacięte walki z nacierającymi w kierunku Krakowa jednostkami rosyjskimi.
25 listopada
W Warszawie ukonstytuował się, zorientowany na państwa ententy, Komitet Narodowy Polski z Zygmuntem Wielopolskim na czele i Romanem Dmowskim jako prezesem Wydziału Wykonawczego.
19 grudnia
W Nowym Sączu została formalnie powołana i zorganizowana I Brygada Legionów pod dowództwem Józefa Piłsudskiego.
22-26 grudnia
I Brygada Legionów stoczyła bitwę pod Łowczówkiem (w okolicach Tarnowa). Legioniści dowodzeni przez Kazimierza Sosnkowskiego odparli 16 ataków rosyjskich i utrzymali linię frontu.
1915
8 stycznia
W Lozannie w Szwajcarii Henryk Sienkiewicz i Ignacy Jan Paderewski powołali Generalny Komitet Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Komitet zbierał środki finansowe na pomoc dla ludności polskiej w kraju.
13 stycznia
Rozpoczęto formowanie Legionu Puławskiego, polskiej ochotniczej formacji zbrojnej walczącej z wojskami państw centralnych przy boku armii rosyjskiej. Po rozwiązaniu jesienią 1915 r. żołnierze Legionu stanowili zalążek Brygady Strzelców Polskich.
18-22 stycznia
Oddziały II Brygady Legionów stoczyły 5-dniową bitwę pod Kirlibabą na Bukowinie. Legioniści złamali napór wojsk rosyjskich i przeszli do kontrnatarcia w kierunku Dniestru.
23 stycznia
Grupa Józefa Hallera z II Brygady Legionów stoczyła zwycięską bitwę pod Rafajłową (w obwodzie stanisławowskim na Ukrainie).
22 marca
Po 137 dniach rosyjskiego oblężenia skapitulowała twierdza Przemyśl, jedna z trzech największych twierdz w Europie, broniona przez ponad 130 tys. żołnierzy armii austro-węgierskiej.
2 maja
Rozpoczęła się niemiecka ofensywa na froncie wschodnim. Do końca roku dotarła do linii drugiego rozbioru Polski. Odwrót armii rosyjskiej zmusił do ewakuacji ok. 3,5 miliona mieszkańców z ziem zajętych przez Niemcy i Austrię.
8 maja
Została formalnie powołana II Brygada Legionów pod dowództwem gen. Karola Trzaski-Durskiego. Jednocześnie utworzono III Brygadę Legionów dowodzoną przez płk. Wiktora Grzesickiego.
16-24 maja
I Brygada Legionów stoczyła pod Konarami (okolice Opatowa w Świętokrzyskiem) zwycięską walkę z oddziałami rosyjskimi.
13 czerwca
Pod Rokitną (w rejonie Czerniowiec) 2. szwadron ułanów II Brygady Legionów wykonał brawurową szarżę na okopy rosyjskie. W akcji poległ dowódca rtm. Zbigniew Dunin-Wąsowicz i czterej inni oficerowie.
29 lipca
Siły niemiecko-austriackie przełamały linię frontu pod Lublinem, co zadecydowało o odwrocie Rosjan na całej linii frontu w Królestwie Polskim i w Galicji.
5 sierpnia
Po opuszczeniu Warszawy przez armię rosyjską miasto zajęły wojska niemieckie.
23 sierpnia
Niemcy utworzyli Generał-Gubernatorstwo Warszawskie obejmujące ziemie Królestwa Polskiego na północ od linii Pilica-Wieprz. Generał-gubernatorem został gen. Hans von Besseler, który cztery dni później wydał rozkaz usunięcia wszystkich rosyjskich napisów.
24 sierpnia
Działacze Centralnego Komitetu Obywatelskiego zorganizowali CKO na terytorium Rosji. W latach 1915 – 1918 Komitet opiekował się Polakami ewakuowanymi z Królestwa i Galicji, organizując przytułki, przedszkola, szkoły.
17 września
Działania na froncie wołyńskim rozpoczęła przeniesiona tam I Brygada Legionów. Od października w walkach tych uczestniczyły również II i III Brygada Legionów.
18 września
Wojska niemieckie wkroczyły do Wilna.
4-6 listopada
2. i 3. pułk II Brygady Legionów stoczyły bój pod Kostiuchnówką, odznaczając się przy zdobyciu wzgórza nazwanego Polską Górą. Była to najkrwawsze starcie w trakcie walk Legionów na froncie wołyńskim.
15 listopada
Za zgodą niemieckich władz okupacyjnych w Warszawie zostały otwarte polskie Uniwersytet i Politechnika.
18 grudnia
Na mocy porozumienia partii związanych z Józefem Piłsudskim powstał Centralny Komitet Narodowy, który za cel postawił sobie działania na rzecz odzyskania niepodległości przy boku państw centralnych.
22 grudnia
Powstała Rada Główna Opiekuńcza instytucja społeczna organizująca pomoc dla Polaków poszkodowanych przez wojnę. Stała się wkrótce reprezentantem społeczeństwa polskiego na terenach okupowanych przez władze niemieckie.
1916
21 lutego
Rozpoczęły się walki pod francuską twierdzą Verdun, które według niemieckiego planu miały doprowadzić do wyniszczenia armii francuskiej i jej kapitulacji.
7 marca
Hans von Beseler w Warszawie, a za nim inne władze niemieckie, wydali zarządzenie o rekwizycji maszyn przemysłowych, doprowadzając tym stopniowo do degradacji przemysłu na terenie Królestwa Polskiego.
3 maja
Za zgodą niemieckich władz okupacyjnych w Warszawie odbyły się uroczyste obchody rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja.
4-7 lipca
I Brygada Legionów pod dowództwem J. Piłsudskiego stoczyła bitwę pod Kostiuchnówką na wysuniętej pozycji frontu wołyńskiego. Obrona pozycji na wzgórzu Polska Góra zakończyła się niepowodzeniem i dużymi stratami (ponad 500 zabitych i rannych).
11 lipca
Płk Józef Haller został mianowany dowódcą II Brygady Legionów.
20 września
Zakończyła się, rozpoczęta 4 czerwca, rosyjska ofensywa gen. Aleksieja Brusiłowa, będąca ostatnią, nieudaną rosyjską próbą przejęcia inicjatywy na froncie wschodnim.
7 października
Po dwóch latach walk pułki legionowe zostały wycofane z frontu wołyńskiego i skierowane do Królestwa Polskiego.
5 listopada
Cesarze Niemiec i Austro-Węgier ogłosili Akt 5 listopada zapowiadający powołanie państwa polskiego jako monarchii konstytucyjnej, z samodzielnym wojskiem, ale bez sprecyzowanych granic.
1 grudnia
Do Warszawy uroczyście wkroczyły oddziały Legionów Polskich pod dowództwem płk. Stanisława Szeptyckiego.
18 grudnia
Zakończyła się trwająca blisko rok bitwa pod Verdun, która pochłonęła ogromne straty po obu walczących stronach. Nie doprowadziła ona jednak do zmiany sytuacji militarnej na froncie zachodnim.
25 grudnia
W rozkazie dziennym dla armii i floty rosyjskiej car Mikołaj II określił cele wojenne Rosji oraz złożył obietnicę odbudowania wolnej Polski złożonej "ze wszystkich trzech rozdzielonych dotąd terytoriów".
1917
14 stycznia
W Warszawie rozpoczęła działalność, powołana przez Niemców i Austriaków Tymczasowa Rada Stanu, pierwsza polska instytucja o charakterze państwowym. Rada przygotowywała kadry urzędnicze i prawo dla nowego państwa.
22 stycznia
W orędziu do Senatu Stanów Zjednoczonych prezydent Thomas Woodrow Wilson wśród celów wojny wymienił
przywrócenie niepodległej, zjednoczonej i samodzielnej Polski.
przywrócenie niepodległej, zjednoczonej i samodzielnej Polski.
12 marca
Rewolucja lutowa w Rosji doprowadziła do abdykacji car Mikołaja. Trzy dni później został utworzony Rząd Tymczasowy złożony z przedstawicieli Dumy Państwowej i Rad Delegatów Żołnierskich i Robotniczych.
17 marca
W Kijowie została utworzona Ukraińska Centralna Rada, pierwsza w historii reprezentacja polityczna narodu ukraińskiego.
25 marca
Roman Dmowski spotkał się z angielskim sekretarzem stanu Arturem Balfourem. Złożył w brytyjskim ministerstwie spraw zagranicznych Memoriał o terytorium państwa polskiego jako silnego organizmu stanowiącego przeciwwagę do potęgi Niemiec.
27 marca
Piotrogrodzka Rada Delegatów Robotniczych i Żołnierskich, złożona w większości z mienszewików i przedstawicieli antybolszewickiej lewicy przyjęła manifest uznający prawo Polski do „całkowitej niepodległości pod względem państwowo-międzynarodowym”.
28 marca
W Piotrogrodzie została utworzona Komisja Likwidacyjna ds. Królestwa Polskiego przy Rządzie Tymczasowym Rosji, której zadaniem było przygotowanie materiałów do rozrachunków gospodarczych pomiędzy Polską i Rosją oraz opieka nad mieniem polskim w Rosji.
30 marca
Rząd Tymczasowy Rosji wydał proklamację przyznającą Polakom pełne prawo stanowienia o swoim losie, zapowiadającą pomoc w utworzeniu państwa, mającego pozostawać w „wolnym sojuszu wojskowym” z Rosją.
6 kwietnia
Do wojny po stronie Ententy przystąpiły Stany Zjednoczone.
10 kwietnia
Zgodnie z postanowieniem Aktu 5 listopada Legiony polskie jako Polski Korpus Posiłkowy przeszły pod dowództwo niemieckich władz wojskowych i Tymczasowej Rady Stanu jako zalążek polskiej armii.
4 czerwca
Dzięki staraniom Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego prezydent Francji Raymond Poincaré wydał dekret o utworzeniu armii polskiej we Francji.
9 lipca
Żołnierze I i III Brygady Legionów odmówili złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu. W konsekwencji Legiony zostały rozwiązane, a oficerów i część żołnierzy internowano. Józef Piłsudski został aresztowany i osadzony w Magdeburgu.
24 lipca
Za zgodą Rządu Tymczasowego Rosji w Mińsku sformowano I Korpus Polski pod dowództwem gen. Józefa Dowbor-Muśnickiego. Dwa kolejne Korpusy zaczęto formować jesienią. Po przewrocie bolszewickim Korpusy zostały rozwiązane latem 1918 r.
24 lipca
Pod Krechowcami pułk polskich ułanów walczący po rosyjskiej stronie powstrzymywał natarcie Niemców osłaniając odwrót Rosjan. W sześciu szarżach zginęło 30, a rany odniosło 40 ułanów. Pułk przyjął nazwę Ułanów Krechowieckich.
15 sierpnia
W Lozannie (Szwajcaria) zawiązano Komitet Narodowy Polski pod kierownictwem Romana Dmowskiego. Komitet był polską reprezentacją polityczną wobec państw Ententy i uważany za namiastkę rządu polskiego na emigracji.
9 września
Francja uznała Komitet Narodowy Polski za oficjalną organizację polską reprezentującą interesy narodu polskiego. Do końca roku uczyniły to wszystkie państwa Ententy.
12 września
Cesarze Niemiec i Austrii powołali Radę Regencyjną Królestwa Polskiego w składzie: abp Aleksander Kakowski, Zdzisław ks. Lubomirski, Józef Ostrowski. Rada stanowiła organ zwierzchni dla polskich władz cywilnych do czasu koronowania króla polskiego.
4 listopada
W Krakowie została otwarta pierwsza wystawa polskiego formizmu, awangardowego ruchu literacko-artystycznego.
7 listopada
Przewrotem bolszewickim pod wodzą Włodzimierza Lenina i obaleniem Rządu Tymczasowego w Rosji rozpoczęła się rewolucja nazwana potem rewolucją październikową.
15 listopada
Partia bolszewicka ogłosiła prawo narodów Rosji do samostanowienia.
20 listopada
Ukraińska Centralna Rada ogłosiła niepodległość Ukrainy pozostającej w federacji z Rosją.
21 listopada
Rada Regencyjna powołała rząd Królestwa Polskiego z premierem Janem Kucharzewskim na czele.
28 listopada
Józef Stalin powołał Komisariat ds. Polskich, który teoretycznie miał sprawować opiekę nad Polakami w Rosji, w istocie zaś pracować nad przygotowaniem wprowadzenia władzy sowieckiej na terenach polskich i eksportem rewolucji bolszewickiej na Zachód.
22 grudnia
W Brześciu nad Bugiem na Białorusi rozpoczęły się rokowania pokojowe pomiędzy Rosją sowiecką a państwami centralnymi. Do pertraktacji, które miały między innymi rozstrzygnąć o losie ziem polskich nie został dopuszczony rząd Królestwa Polskiego.
1918
8 stycznia
Prezydent Thomas. W. Wilson wygłosił orędzie do Kongresu o celach wojennych Stanów Zjednoczonych i zasadach przebudowy świata. Punkt 13 dotyczył utworzenia niepodległej Polski z wolnym dostępem do morza.
22 stycznia
Ukraińska Centralna Rada ogłosiła pełną niepodległość Ukraińskiej Republiki Ludowej. Bolszewicy przystąpili do otwartej wojny z URL, która zwróciła się o pomoc do Niemiec i Austrii. W konsekwencji delegacja ukraińska została włączona do rokowań brzeskich.
9 lutego
Został podpisany pokój pomiędzy Austro-Węgrami i Niemcami a Ukraińską Republiką Ludową, na mocy którego strona ukraińska uzyskała należące do Królestwa Polskiego Chełmszczyznę i część Podlasia oraz obietnicę podziału Galicji.
11 lutego
Rząd Królestwa Polskiego z premierem Janem Kucharzewskim podał się do dymisji w proteście wobec traktatu brzeskiego i przyłączenia do URL guberni chełmskiej i części Podlasia. Podobny protest wystosował Komitet Narodowy Polski w Paryżu.
15 lutego
Na wiadomość o podpisaniu traktatu brzeskiego, który przyłączył do URL Chełmszczyznę i część Podlasia, Polski Korpus Posiłkowy pod dowództwem gen. Józefa Hallera przeszedł na rosyjską stronę frontu pod Rarańczą i przyjął nazwę II Korpusu Polskiego.
16 lutego
Wybrana jesienią 1917 r. Rada Litewska (Taryba) ogłosiła akt niepodległości Litwy.
18 lutego
Wobec niepowodzenia rozmów rozejmowych z bolszewikami w Brześciu wojska niemieckie wznowiły ofensywę na froncie wschodnim. Operacja skończyła się opanowaniem terenów Estonii, Łotwy, Białorusi i Ukrainy.
26 lutego
Po wkroczeniu Niemców na tereny białoruskie gen Józef Dowbor Muśnicki oddał się wraz z sześcioma zajętymi przez Korpus powiatami pod rozkazy Rady Regencyjnej.
3 marca
W Brześciu państwa centralne zawarły traktat pokojowy z Rosją bolszewicką wyznaczający granicę na linii frontu. Rosja zrezygnowała więc na rzecz Niemiec i Austro-Węgier z rozległych obszarów Litwy, Łotwy, części Estonii i Białorusi oraz Ukrainy.
25 marca
Na terenach zajętych przez Niemców została ogłoszona niepodległość Białoruskiej Republiki Ludowej.
4 kwietnia
Nowy rząd Królestwa Polskiego pod kierownictwem Jana K. Steczkowskiego wystosował notę do państw centralnych postulującą przyznanie królestwu pełnej niepodległości. W odpowiedzi wyraziły one zgodę na powołanie organu legislacyjnego pod nazwą Rada Stanu.
11 maja
Pod Kaniowem niedaleko Kijowa, po całodziennej walce uległ Niemcom II Korpus Polski. Blisko 3 tysiące żołnierzy, w tym dowódca gen. Józef Haller zdołali zbiec z okrążenia. Gen. Haller przez Moskwę i Murmańsk przedostał się do Francji.
21 maja
Na żądanie Niemców gen. Józef Dowbor-Muśnicki przyjął umowę o rozbrojeniu I Korpusu Polskiego. Korpus został rozwiązany.
27 lipca
Ze środków zebranych wśród rosyjskiej Polonii Zjazd Biskupów Królestwa Polskiego powołał Uniwersytet Lubelski, od 1928 r. znany jako Katolicki Uniwersytet Lubelski.
29 sierpnia
Rada Komisarzy Ludowych (rząd bolszewicki) anulowała traktaty rozbiorowe. Wobec faktu pozostawania całego terytorium przedrozbiorowego pod kontrolą państw centralnych, znaczenie tego aktu było znikome.
28 września
Komitet Narodowy Polski uzyskał od francuskiego rządu zapewnienie, że wszystkie oddziały polskie tworzone we Francji do walki z państwami centralnymi będą uformowane w samodzielną Armię Polską. Dowództwo objął gen. Józef Haller.
7 października
Rada Regencyjna ogłosiła Manifest do narodu polskiego z deklaracją niepodległości Polski i zapowiedzią utworzenia rządu reprezentującego "najszersze kierunki społeczne i polityczne".
12 października
Rada Regencyjna przejęła zwierzchnictwo nad Wojskiem Polskim i wprowadziła nową rotę przysięgi.
13 października
W Zakopanem powołano Organizację Narodową ze Stefanem Żeromskim na czele. Powstała Rzeczpospolita Zakopiańska.
16 października
Cesarz austriacki Karol I ogłosił manifest o przekształceniu Austro-Węgier w państwo federacyjne i uznał prawo obszaru zaboru austriackiego do połączenia się z pozostałymi ziemiami polskimi w granicach odradzającego się państwa polskiego.
19 października
Polscy działacze w Księstwie Cieszyńskim utworzyli Radę Narodową pod przewodnictwem księdza Józefa Londzina, która podkreślała przynależność tych ziem do Polski.
19 października
We Lwowie w Galicji powstała Ukraińska Rada Narodowa, która ogłosiła powstanie niepodległego państwa ukraińskiego w federacji z Austro-Węgrami.
23 października
Rada Regencyjna powołała rząd Józefa Świeżyńskiego z Narodowej Demokracji. Ministrem spraw wojskowych został mianowany przebywający w magdeburskim więzieniu Józef Piłsudski.
28 października
W Krakowie powstała Polska Komisja Likwidacyjna jako najwyższa władza dla wszystkich ziem zaboru austriackiego, które jednocześnie uznano za część powstającego państwa polskiego. Przewodniczącym Komisji został Wincenty Witos, działacz ruchu ludowego.
30 października
Rzeczpospolita Zakopiańska ogłosiła niepodległość jako część "wolnej, niepodległej i zjednoczonej Polski". Obowiązki prezydenta przejął Stefan Żeromski.
1 listopada
Oddziały ukraińskie wykorzystując element zaskoczenia i dysponując większymi siłami niż polskie, zajęły Lwów i w krótkim czasie opanowały całą wschodnią Małopolskę. Rozpoczął się zbrojny zbrojny konflikt polsko-ukraiński w Galicji Wschodniej.
2 listopada
Na terenie Królestwa Polskiego członkowie POW rozpoczęli rozbrajanie żołnierzy niemieckich i austro-węgierskich wojsk okupacyjnych, tydzień później akcja objęła Warszawę.
3 listopada
W wyniku próby zamachu stanu Rada Regencyjna zdymisjonowała rząd Józefa Świeżyńskiego. Nowym premierem został Władysław Wróblewski.
4 listopada
Austro-Węgry zawarły rozejm z państwami Ententy, co stało się przyczyną rozpadu monarchii. Wcześniej skapitulowały Bułgaria (29 września) i Turcja (30 października).
5 listopada
Na mocy umowy pomiędzy polskimi i czeskimi władzami lokalnymi został dokonany podział Śląska Cieszyńskiego zgodny z kryterium etnograficznym. Korzystnego dla Polski porozumienia nie zaakceptowały centralne władze czeskie.
7 listopada
W Lublinie powstał Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, złożony z polityków socjalistycznych z Ignacym Daszyńskim na czele. Ze względu na program radykalnych reform społecznych i gospodarczych nie uzyskał poparcia jako reprezentacja narodu polskiego
9 listopada
W wyniku wystąpień rewolucyjnych w Niemczech została proklamowana republika, nazywana potocznie Republiką Weimarską (istniała do 1933 r.).
10 listopada
Do Warszawy przyjechał zwolniony z więzienia w Magdeburgu Józef Piłsudski.
11 listopada
W Poznaniu ujawnił się działający od 1916 r. Centralny Komitet Obywatelski związany z Komitetem Narodowym Polskim w Paryżu i jako Naczelna Rada Ludowa podjął działania zmierzające do przejęcia władzy przez Polaków w Wielkopolsce.
11 listopada
W Compiègne został podpisany rozejm Niemiec z państwami ententy na froncie zachodnim, który zakończył działania wojenne. Oficjalnie stan wojny został zakończony podpisaniem odrębnych traktatów pokojowych z Niemcami, Austrią, Bułgarią, Węgrami i Turcją.
11 listopada
W Warszawie Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu władzę wojskową i powierzyła mu stanowisko Naczelnego Wodza.
13 listopada
Komitet Narodowy Polski w Paryżu został przez Francję uznany za oficjalną reprezentację odradzającego się państwa polskiego.
13 listopada
Została utworzona Zachodnioukraińska Republika Ludowa, która ogłosiła przejęcie władzy na terenach Galicji Wschodniej.
14 listopada
Rada Regencyjna dokonała samorozwiązania i przekazała pełnię władzy cywilnej Józefowi Piłsudskiemu, który przystąpił do formowania rządu ogólnopolskiego.
16 listopada
Depeszą nadaną z warszawskiej cytadeli Józef Piłsudski notyfikował powstanie państwa polskiego. Depesza skierowana była do wszystkich państw wojujących i neutralnych.
18 listopada
W Warszawie desygnowany na premiera Jędrzej Moraczewski powołał pierwszy polski rząd. Jego głównym zadaniem miało być przygotowanie wyborów parlamentarnych.
22 listopada
Na mocy dekretu o organizacji najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej głową państwa do czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego został Józef Piłsudski jako tymczasowy Naczelnik Państwa.
22 listopada
Rozpoczęła się kontrofensywa polska w Galicji Wschodniej, wojsko polskie zajęło Przemyśl. W obawie przed okrążeniem oddziały ukraińskie wycofały się ze Lwowa.
24 listopada
Tymaczasowa Komisja Rządząca we Lwowie, pełniąca na terenie Galicji władzę administracyjną, podporządkowała się rządowi w Warszawie
28 listopada
Józef Piłsudski podpisał dekret o ordynacji wyborczej. Prawo do głosowania posiadali wszyscy pełnoletni obywatele bez różnicy płci. Wybory do Sejmu wyznaczono na dzień 26 stycznia 1919 r.
28 listopada
Dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego została powołana Marynarka Polska.
3-5 grudnia
Sejm Dzielnicowy w Poznaniu, w którym uczestniczyli przedstawiciele wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego podjął uchwały, wyrażające wolę ludności polskiej w zaborze pruskim do połączenia się z resztą ziem polskich w zjednoczonym państwie polskim.
26 grudnia
Do Poznania przyjechał Ignacy Jan Paderewski, wysłannik Komitetu Narodowego Polskiego do Warszawy z misją porozumienia z Piłsudskim w sprawie utworzenia nowego rządu. Jego powitanie przeradza się w manifestację patriotyczną.
27 grudnia
Demonstracyjny przemarsz wojska niemieckiego w reakcji na manifestacje patriotyczne w Poznaniu doprowadził do wybuchu starć zbrojnych, początkowo w Poznaniu, następnie w całej Wielkopolsce. Rozpoczęło się powstanie wielkopolskie.
28/29 grudzień
Oddziały ukraińskie dotarły na przedmieścia Lwowa.
1919
1 stycznia
Ochotnicze oddziały polskiej samoobrony stłumiły wystąpienie wileńskich komunistów. Po kilku dniach oddziały polskie pod naporem Armii Czerwonej wycofały się z Wilna. Na zajętych terenach bolszewicy proklamowali Litewsko-Białoruską Republikę Sowiecką.
12 stycznia
Rozkazem dowództwa Armii Czerwonej rozpoczęła się "Operacja Wisła", której celem był eksport rewolucji bolszewickiej najpierw do Polski centralnej, potem do trapionych wówczas rewolucją komunistyczną Niemiec.
16 stycznia
Misję utworzenia rządu otrzymał Ignacy Jan Paderewski. Teki ministerialne objęły osoby bezpartyjne z dużym doświadczeniem fachowym, sam premier został także Ministrem Spraw Zagranicznych. Rząd zyskał akceptację w kraju oraz uznanie międzynarodowe.
18 stycznia
W Paryżu rozpoczęły się obrady konferencji pokojowej. Polskę reprezentowali Roman Dmowski, przewodniczący Komitetu Narodowego Polskiego, Ignacy Jan Paderewski, premier i Minister Spraw Zagranicznych oraz Władysław Grabski od spraw gospodarki i finansów.
23 stycznia
Wbrew wcześniejszym porozumieniom oddziały czeskie wkroczyły do Polski i zajęły teren Śląska Cieszyńskiego po linię górnej Wisły. W wyniku interwencji mocarstw wstrzymano walki. O przyszłości spornych terenów zdecydować miał plebiscyt.
26 stycznia
Odbyły się pierwsze wybory do polskiego parlamentu. Głosowanie przeprowadzono na terenach pozostających pod kontrolą państwa polskiego.
29 stycznia
Stany Zjednoczone Ameryki uznały rząd niepodległej Polski. Do końca marca uczyniły to kolejno: Francja, Wielka Brytania, Włochy, Japonia, Stolica Apostolska.
10 lutego
Na pierwszym posiedzeniu zebrał się Sejm Ustawodawczy. W parlamencie zasiadło 335 posłów, w tym 7 kobiet. Miejscem obrad był Aleksandryjsko-Maryjski Instytut Wychowania Panien przy ulicy Wiejskiej.
14 lutego
Pod Mostami nad Niemnem doszło do zbrojnego starcia oddziałów wojska polskiego i Armii Czerwonej. Rozpoczęła się niewypowiedziana wojna polsko-bolszewicka.
16 lutego
Został zawarty rozejm polsko – niemiecki w Wielkopolsce, a linię frontu uznano za tymczasową linię demarkacyjną. Powstanie wielkopolskie zakończyło się sukcesem.
20 lutego
Sejm podjął uchwałę O powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu naczelnika państwa, nazywaną małą konstytucją.
3 marca
Po odrzuceniu propozycji enetenty wyznaczenia linii demarkacyjnej w Galicji, oddziały ukraińskie zaatakowały wojsko polskie w rejonach Lwowa.
14 kwietnia
Z Francji do kraju wyruszyły pierwsze transporty Armii Polskiej gen. Józefa Hallera (Błękitnej Armii).
18 kwietnia
Niemieckie Muzeum Cesarza Fryderyka III w Poznaniu przemianowano na Muzeum Wilekopolskie (od 1950 Muzeum Narodowe w Poznaniu).
19-21 kwietnia
W wyniku ofensywy pod dowództwem Józefa Piłsudskiego wojsko polskie odbiło Wilno z rąk bolszewików. W kolejnych miesiącach oddziały polskie posuwały się na wschód, jesienią dotarły do Dźwiny i Berezyny.
7 maja
W Poznaniu rozpoczęła działalność Wszechnica Piastowska, 10 kwietnia 1920 r. przemianowana na Uniwersytet Poznański.
29 maja
Zakończyły się walki polsko-ukraińskie w Galicji Wschodniej. Jednocześnie Armia Czerwona opanowała wschodnie tereny Ukrainy z Kijowem. Tym samym powstał nowy front wojny polsko-bolszewickiej.
6 czerwca
Kardynał wizytator apostolski Achilles Ratti został podniesiony do rangi nuncjusza papieskiego i dziekana Korpusu Dyplomatycznego w Polsce. Przebywał w naszym kraju do 1922 r. Tylko on i poseł turecki pozostali w Warszawie w sierpniu 1920 r.
25 czerwca
Mocarstwa Ententy upoważniły władze polskie do zajęcia całego terytorium Galicji Wschodniej. Ofensywa polska doprowadziła w lipcu do wyparcia ostatnich oddziałów ukraińskich za linię rzeki Zbrucz.
28 czerwca
Polscy przedstawiciele na konferencji paryskiej pod presją państw Ententy podpisali tzw. mały traktat wersalski, który zobowiązywał Polskę do zapewnienia swobód mniejszościom narodowym zamieszkującym państwo polskie.
28 czerwca
Na mocy podpisanego w Wersalu traktatu pokojowego z Niemcami. Polska uzyskała Wielkopolskę i Pomorze Gdańskie (bez Gdańska), o przynależności Górnego Śląska, Warmii i Mazur zdecydować miały plebiscyty mieszkańców.
31 lipca
Sejm Ustawodawczy ratyfikował traktat wersalski i traktat mniejszościowy.
1 sierpnia
Sejm uchwalił ustawę o godle i barwach Rzeczypospolitej. Godłem państwowym stał się ponownie Orzeł Biały w tradycyjnej koronie.
8 sierpnia
Polskie oddziały wkroczyły do Mińska na Białorusi. W trwającej od lutego wojnie z bolszewikami polskie oddziały zajęły wcześniej Pińsk, Łuck, Nowogródek, Wilno.
16-24 sierpnia
Polska Organizacja Wojskowa Górnego Śląska rozpoczęła walkę o przynależność Śląska do Polski. I powstanie śląskie zakończyło się klęską militarną, przyspieszyło jednak usunięcie ze Śląska regularnych wojsk niemieckich.
23-28 sierpnia
Na tle polsko-litewskiego sporu granicznego w Sejnach doszło do wystąpienia zbrojnego Polskiej Organizacji Wojskowej przeciwko Litwinom. Powstanie sejneńskie doprowadziło do opanowania przez Polaków całej Suwalszczyzny.
26 - 30 sierpnia
Na pierwszej powojennej Konferencji Episkopatu w Gnieźnie biskupi zajęli się wyznaczaniem granic i organizacją diecezji w niepodległej Rzeczypospolitej. Przewodniczył abp gnieźnieński Edmund Dalbor.
10 września
W Saint-Germain-en-Laye pod Paryżem państwa ententy podpisały traktat pokojowy z Austrią, bedącą spadkobierczynią Austro-Węgier.
11 października
W Wilnie wznowił działalność Uniwersytet im. Stefana Batorego.
15 października
W Krakowie zainaugurowała działalność nowa uczelnia techniczna - Akademia Górnicza.
3 listopada
Rząd Ignacego J. Paderewskiego wniósł do sejmu projekt konstytucji.
8 listopada
Uniwersytet Lwowski otrzymał imię założyciela – króla Jana Kazimierza (Universitas-Joannes-Casimiriano Leopoliensis)
21 listopada
Państwa Ententy przekazały Polsce tereny zajęte w wyniku wojny polsko-ukraińskiej w Galicji Wschodniej w dwudziestopięcioletni zarząd pod kontrolą Ligii Narodów. Po upływie tego czasu na terenach tych miał zostać przeprowadzony plebiscyt.
27 listopada
W podparyskiej miejscowości Neuilly-sur-Seine ententa podpisała traktat pokojowy Bułgarią.
29 listopada
W Warszawie na deskach eksperymentalnego teatru Reduta założonego przez Juliusza Osterwę odbyło się pierwsze przedstawienie - prapremiera sztuki Stefana Żeromskiego „Ponad śnieg”.
13 grudnia
W Warszawie w miejsce ustępującego rządu Ignacego Jana Paderewskiego powołany został rząd Leopolda Skulskiego reprezentującego Narodowe Zjednoczenie Ludowe.
1920
3 stycznia
W wyniku polsko-łotewskiej operacji wojskowej nad Dźwiną zostały zdobyte miasto i twierdza Dyneburg (przekazane pod kontrolę Łotwy).
15 stycznia
Sejm przyjął ustawę uznającą markę polską za jedyną walutę dopuszczoną do obrotu na całym obszarze Polski. W 1924 r. zastąpi ją złoty polski.
10 lutego
W Pucku odbyły się uroczystości zaślubin Polski z Bałtykiem. Symboliczny pierścień do morza wrzucił gen. Józef Haller.
11 lutego
W Opolu rozpoczęła pracę Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa dla Górnego Śląska powołana przez Ligę Narodów dla przeprowadzenia plebiscytu i utrzymania ładu i porządku na terenach plebiscytowych.
3 marca
Naczelny Dowódca Armii Czerwonej Sergiej Kamieniew ogłosił podjęcie wielkiej ofensywy przeciwko Polsce. Front Zachodni na linii Smoleńsk - Warszawa miał ruszyć pod koniec kwietnia.
21 kwietnia
Polska zawarła porozumienie polityczne z Ukraińską Republiką Ludową reprezentowaną przez Semena Petlurę. 24 kwietnia strony podpisały konwencję wojskową.
22 kwietnia
Wódz Naczelny marszałek Józef Piłsudski powołał Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie.
25 kwietnia
Na Ukrainie, na odcinku od Prypeci do Dniestru rozpoczęła się wielka - uprzedzająca atak bolszewików - ofensywa polska wspierana przez dywizje ukraińskie, nazwana wyprawą kijowską. Operacją kierował Naczelny Wódz, Józef Piłsudski.
7 maja
Polskie jednostki wkroczyły do Kijowa. W mieście rozpoczął działalność rząd Ukraińskiej Republiki Ludowej atamana Semena Petlury.
14 maja
Początek ofensywy bolszewickiej na odcinku litewsko-białoruskim. Przeciwko 80 tys. żołnierzy sowieckich stanęło 65 tys. Polaków. Głóne walki toczyły się o przeprawę na Dźwinie w okolicach Borysowa.
21 maja
Józef Piłsudski przyjął w Belwederze Romana Dmowskiego, który "oddał się do dyspozji w służbie państwu polskiemu". Obaj mężowie stanu wypowiadali się o sobie wzajemnie z szacunkiem, choć uzgodnienie stanowisk w sprawie przyszłości Polski było niemożliwe.
27 maja
Armia Czerwona rozpoczęła kontrofensywę na Ukrainie. Bolszewicka Armia Konna przerwała linię frontu zmuszając Polaków do odwrotu i opuszczenia Kijowa. Jednocześnie wojsko polskie podjęło działania zaczepne na białoruskim odcinku frontu.
4 czerwca
W pałacu Grand Trianon w Wersalu USA, Wielka Brytania, Francja, Włochy, Rumunia, Jugosławia, Czechosłowacja i Polska podpisały traktat pokojowy z Węgrami.
9 czerwca
W obliczu pierwszych niepowodzeń na froncie wojny polsko-bolszewickiej rząd Leopolda Skulskiego podał się do dymisji. 23 czerwca powstał pozaparlamentarny rząd kierowany przez Władysława Grabskiego.
1 lipca
Sejm powołał Radę Obrony Państwa, najwyższy organ władzy państwowej, decydujący o wszelkich kwestiach związanych z prowadzeniem wojny i zawieraniem pokoju. Na czele Rady stanął Józef Piłsudski, w jej skład weszli przedstawiciele parlamentu, rządu i armii.
4 lipca
Rozpoczęła się wielka ofensywa bolszewicka na całej długości frontu dowodzona przez Michaiła Tuchaczewskiego. Na początku sierpnia Armia Czerwona dotarła do linii Bugu. Na zajętych terenach powoływano komitety rewolucyjne jako organy władzy bolszewickiej.
5-16 lipca
Na konferencji w Spa premier Władysław Grabski uzyskał od państw Ententy obietnicę pomocy w wojnie z bolszewikami, w zamian za trudne warunki rozejmu, przyjęcie dyktatu w sprawie Śląska Cieszyńskiego i rezygnację z wyłącznego zarządzania portem gdańskim.
12 lipca
W Moskwie zawarty został traktat pokojowy pomiędzy Rosją bolszewicką a Republiką Litewską, na mocy którego zajęta przez bolszewików Wileńszczyzna została przekazana litewskim władzom.
15 lipca
Sejm Ustawodawczy uchwalił Statut Organiczny Województwa Śląskiego przyznający uprawnienia autonomiczne terenom Górnego Śląska i Śląska Cieszyńskiego, które zostaną przyznane Rzeczpospolitej Polskiej.
24 lipca
W obliczu klęsk ponoszonych na froncie wojny z bolszewikami i zagrożenia kraju oraz wobec konieczności konsolidacji wszystkich sił politycznych, został powołany koalicyjny rząd premiera Wincentego Witosa, z wicepremierem Ignacym Daszyńskim.
28 lipca
Rada Ambasadorów Ententy dokonała podziału Śląska Cieszyńskiego. Czechosłowacji przypadła większość Spisza i Orawy, i uprzemysłowiona część Śląska Cieszyńskiego zamieszkana przez 100 000 Polaków. Ignacy Jan Paderewski złożył protest do Rady Najwyższej.
30 lipca
Do Białegostoku przybył powołany w Moskwie Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski, którego zadaniem było przejęcie władzy na terenach zajętych przez Armię Czerwoną. W skład Komitetu wchodzili m.in. Julian Marchlewski, Feliks Dzierżyński.
6 sierpnia
Rozkaz Szefa Sztabu gen. Tadeusza Rozwadowskiego zmieniający plan kontrnatarcia na wojska sowieckie. Poprzedni dostał się w ręce wroga. 5 Armia gen. Sikorskiego miała podjąć działania ofensywne i oskrzydlić bolszewików od pólnocy.
10 sierpnia
W Sèvres ententa podpisała traktat pokojowy z Imperium Osmańskim. Parlament turecki nie ratyfikował traktatu. Jego postanowienia zastąpiono traktatem podpisanym w Lozannie 24 lipca 1923 r.
13-15 sierpnia
W wyniku zaciętych walk na przedpolach Warszawy została powstrzymana ofensywa Armii Czerwonej na zachód. Polskie zwycięstwo było okupione dużymi ofiarami. Bitwa warszawska uznawana jest za 18, najważniejszą bitwę w historii powszechnej.
16 sierpnia
Rozpoczęła się operacja wojsk polskich nad Wieprzem, która doprowadziła do oskrzydlenia wojsk bolszewickich. Armia Czerwona poniosła klęskę i przeszła do odwrotu.
17 sierpnia
Pod Zadwórzem 312 żołnierzy ochotniczego oddziału kapitana Bolesława Zajączkowskiego poległo blokując bolszewickiej Armii Konnej drogę do Lwowa . Wydarzenie to nazwano „Polskimi Termopilami”.
19-25 sierpnia
Wobec niemieckich wystąpień przeciw polskim instytucjom na terenie Śląska, wybuchło II powstanie śląskie. Walki zakończyły się decyzją Komisji Międzysojuszniczej o utworzeniu polsko-niemieckiej Policji Plebiscytowej.
31 sierpnia
Na południowym odcinku frontu polsko-bolszewickiego pod Komarowem została stoczona wielka bitwa kawaleryjska, zakończona sukcesem jazdy polskiej i odrzuceniem na wschód Armii Konnej Budionnego.
1-13 września
Trwały walki polsko-litewskie w rejonie Suwałk, Sejn i Augustowa.
20-28 września
Ofensywa wojsk polskich nad Niemnem ostatecznie przesądziła o klęsce wojsk bolszewickich. Ciężkie walki miały miejsce w rejonie Grodna, Wołkowyska i Lidy. Zwycięstwo w bitwie niemeńskiej zdecydowało o zakończeniu działań zbrojnych.
7 października
W Suwałkach została podpisana polsko-litewska umowa o tymczasowej linii demarkacyjnej na obszarach spornych, pozostawiająca Wilno po stronie litewskiej.
9 października
Na polecenie Józefa Piłsudskiego doszło do „buntu” Dywizji Litewsko-Białoruskiej dowodzonej przez gen. Lucjana Żeligowskiego. Polskie oddziały zajęły Wilno. Na opanowanych terenach zostało utworzone państwo - Litwa Środkowa.
18 października
W Rydze został zawarty rozejm polsko - bolszewicki. Działania wojenne na całym froncie zostały wstrzymane.
27 października
Rada Ambasadorów państw Ententy proklamowała utworzone na mocy traktatu wersalskiego Wolne Miasto Gdańsk, o specjalnym statusie prawnym podlegającym międzynarodowej, w tym również polskiej kurateli.
9 listopada
W Paryżu przedstawiciele Polski i Wolnego Miasta Gdańska podpisali konwencję regulującą całość stosunków pomiędzy obiema stronami.
1921
27 stycznia
Ustawą sejmową został powołany Senat jako wyższa izba parlamentu.
19 lutego
W Paryżu Polska podpisała sojusz obronny z Francją normujący zasady współpracy w wypadku konfliktu zbrojnego, szczególnie w razie agresji niemieckiej.
3 marca
W Bukareszcie został podpisany polsko-rumuński sojusz obronny o wzajemnej pomocy zbrojnej w wypadku agresji Rosji sowieckiej.
17 marca
Sejm Ustawodawczy przyjął Konstytucję Republiki Polskiej. Najwyższą władzę w państwie sprawować miał naród przez swoich przedstawicieli w dwuizbowym parlamencie o pięcioletniej kadencji. Władza wykonawcza spoczywała w rękach prezydenta i rządu.
18 marca
W Rydze został podpisany traktat pokojowy między Polską i Rosją bolszewicką. Traktat ustalił granicę pomiędzy oboma krajami od Dźwiny na północy do Zbrucza i Dniestru na południu, zobowiązał Rosję do zwrotu dzieł sztuki i wypłaty 30 mln rubli w złocie.
20 marca
Na Górnym Śląsku odbył się plebiscyt. W głosowaniu wzięło udział 97% uprawnionych, w tym stali mieszkańcy Śląska oraz sprowadzone z Niemiec osoby urodzone na Śląsku, ale już tam niemieszkające. Przyłączenia do Polski chciało 40,4% głosujących.
3 maja - 5 lipca
W reakcji na plany podziału Górnego Śląska wybuchło III powstanie śląskie. Najlepiej przygotowane objęło większość terytorium Górnego Śląska. Pomimo początkowych sukcesów, Polakom nie udało się rozstrzygnąć zmagań na swoją korzyść.
20 września
W miejsce ustępującego rządu Wincentego Witosa został powołany rząd Antoniego Ponikowskiego. Do końca grudnia 1922 r. funkcje premiera rządu RP sprawowali kolejno: Antoni Ponikowski, Artur Śliwiński, Wojciech Korfanty, Julian Nowak, Władysław Sikorski.
20 października
Decyzją Rady Ambasadorów dokonano podziału Górnego Śląska. Po stronie polskiej pozostało ok. 1/3 terytorium z 46% ludności. Na terenach przyznanych Polsce znajdowała się większość kopalń węgla kamiennego, cynku i ołowiu, stalowni i wielkich pieców.
1922
20 lutego
Wybrany w styczniu na Wileńszczyźnie Sejm Orzekający podjął uchwałę o przyłączeniu Litwy Środkowej do Polski.
24 marca
Sejm Ustawodawczy uchwalił wcielenie Litwy Środkowej do Rzeczypospolitej Polskiej. Tymczasem na mocy konstytucji uchwalonej przez litewski Sejm Ustawodawczy Wilno pozostawało stolicą Republiki Litewskiej.
16 kwietnia
W Rapallo (Włochy) Niemcy i Rosja Sowiecka podpisały układ o wznowieniu stosunków dyplomatycznych i nawiązaniu współpracy gospodarczej. Obydwa państwa nawiązały tajną współpracę wojskową.
15 maja
W Genewie została podpisana polsko-niemiecka konwencja, regulująca na 15 lat kwestie gospodarcze, polityczne i kulturalne na Górnym Śląsku. Realizacja postanowień konwencji górnośląskiej pozostawała pod kontrolą międzynarodową.
20 czerwca
Wojsko Polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego wkroczyło na Górny Śląsk i zajęło przyznane Polsce terytorium. Centralne uroczystości połączenia Śląska z Polską odbyły się 16 lipca w Katowicach.
23 września
Ustawą o budowie portu w Gdyni Sejm zobowiązał rząd do przyspieszenia tej inwestycji.
5 listopada
Odbyły się odbyły się wybory do sejmu I kadencji. Głosowało 68% uprawnionych. Wybory do senatu odbyły się 12 listopada. Najwięcej głosów (ponad 29% do sejmu, 39% do senatu) uzyskał Chrześcijański Związek Jedności Narodowej, blok partii prawicowych.
27 listopada
Sejm Ustawodawczy zamknął obrady.
28 listopada
Na pierwszym posiedzeniu zebrał się Sejm i Senat I kadencji. Marszałkiem Sejmu został Maciej Rataj (Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”), marszałkiem Senatu Wojciech Trąmpczyński (Narodowa Demokracja).
9 grudnia
Połączone w Zgromadzenie Narodowe izby Sejmu i Senatu dokonały wyboru Gabriela Narutowicza na prezydenta RP. Wygrał on głosami mniejszości narodowych (289) nad kandydatem prawicy hr. Maurycym Zamoyskim (227).
14 grudnia
Prezydent Gabriel Narutowicz przejął władzę od ustępującego Naczelnika Państwa.
16 grudnia
W gmachu Zachęty Towarzystwa Sztuk Pięknych został zastrzelony prezydent Gabriel Narutowicz. Pojmany zamachowiec, Eligiusz Niewiadomski został uznany winnym i skazany na karę śmierci.
20 grudnia
Zgromadzenie Narodowe wybrało Prezydenta RP. Został nim Stanisław Wojciechowski.
1923
15 marca
Rada Ambasadorów Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch i Japonii uznała ostatecznie wschodnią granicę II RP. Proces budowy granic niepodległego państwa polskiego został zakończony.